Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Pomiń baner

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Logo INCET

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

BIOUNCERTAINTY - ERC Starting Grant no. 805498

ERC logo

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Znajdziesz nas tutaj:

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Terroryści, najemnicy, cywile: prawne i etyczne wyzwania wynikające ze współczesnych metod oraz warunków prowadzenia konfliktów zbrojnych

Projekt badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu Sonata (HS5) w latach 2012-2015, 2011/03/D/HS5/01152, kierownik: dr Tomasz Żuradzki.

Logo: Narodowe Centrum Nauki

Popularnonaukowe streszczenie projektu

Zamachy terrorystyczne z 11 września 2001 r. i zdecydowana reakcja, do jakiej sprowokowały one Stany Zjednoczone i niektórych ich sojuszników, sprawiły, iż odżyły debaty prowadzone przez prawników, politologów czy filozofów na temat tego: 1) kiedy w stosunkach międzynarodowych wolno użyć siły (ius ad bellum), 2) jakie są dopuszczalne sposoby prowadzenia wojny, także tzw. „wojny z terroryzmem” (ius in bello) oraz 3) jakie obowiązki spoczywają na zwycięzcach, np. w kontekście budowy ładu demokratycznego (ius post bellum). Problemy podejmowane w projekcie są niezwykle istotne zarówno w międzynarodowym jak i krajowym kontekście – polscy żołnierze uczestniczyli w konflikcie w Afganistanie, wcześniej, przed długie lata, walczyli w Iraku. Konflikty te – stanowiące odpowiedź na atak terrorystyczny o niespotykanej dotąd, także symbolicznie, skali – nie były wojnami obronnymi w tradycyjnym sensie tego pojęcia (czyli nie były obroną przed agresją innego państwa), nie były też przykładami interwencji humanitarnej: były raczej czymś pomiędzy odwetem a wojną prewencyjną mającą zapobiec przyszłym atakom terrorystycznym (Afganistan) lub interwencją zbrojną mającą na celu obalenie dyktatury rządzącej państwem o istotnym znaczeniu strategicznym (Irak). Jednak ani wojna prewencyjna, ani wymuszona zmiana reżimu (w przeciwieństwie do niektórych przypadków uderzenia wyprzedzeniowego czy interwencji humanitarnej) nie są dozwolone w świetle tradycyjnego rozumienia ius ad bellum. Podobnie rzecz ma się z niektórymi współczesnymi metodami prowadzenia walk stosowanymi także przez Zachód,
które wydają naruszać utrwalone reguły ius in bello.  Nowe sposoby prowadzenia działań zbrojnych i używania siły w stosunkach międzynarodowych, częściowo stanowiące odpowiedź na współczesne zagrożenia bezpieczeństwa (np. terroryzm), sprawiają, że pojawiły się lub odżyły niezwykle kontrowersyjne z moralnego punktu widzenia i często niezgodne z obowiązującym prawem
międzynarodowym praktyki: traktowanie przeciwników jako „walczących bezprawnie” (unlawful combatants to uczestnicy działań zbrojnych, wobec których nie stosuje się konwencji wojennych, lecz prawo karne); porwania, a także długoletnie przetrzymywanie osób podejrzanych o działalność terrorystyczną bez prawa do obrony i sądu (np. w bazie wojskowej Guantanamo); tzw. celowane zabójstwa (targeted killings) podejrzanych o prowadzenie działalności terrorystycznej; wymuszanie
zeznań torturami lub przy pomocy kontrowersyjnych technik przesłuchań; zjawisko prywatyzacji usług militarnych itd. Również inne rozgrywające się na naszych oczach wydarzenia społeczne i polityczne oraz zjawiska związane z używaniem siły w stosunkach międzynarodowych wskazują na potrzebę pogłębionej refleksji nad istniejącymi regułami prawa międzynarodowego, teorią stosunków międzynarodowych i etyką praktyczną: możliwość dalszego rozprzestrzeniania się broni jądrowej oraz dopuszczalne prawnie i etycznie sposoby przeciwdziałania tej możliwości; prawne i etyczne problemy związane z toczeniem wojen asymetrycznych; problemy związane z prawem do secesji i interwencji obcego państwa.


Artykuły

T. Żuradzki (2016), Uzasadnienie sprzeciwu sumienia: lekarze, poborowi i żołnierze, „Diametros” 47: 98-128

T. Żuradzki (2016), Meta-reasoning in making moral decisions under normative uncertainty, w: D. Mohammed & M. Lewiński (eds.), Argumentation and Reasoned Action, vol. II, College Publications, London: 1093-1104

T. Żuradzki (2015), Targeted Killings: Legal and Ethical Justifications, w: M. Galuppo et al. (eds), Human Rights, Rule of Law and the Contemporary Social Challenges in Complex Societies, Initia Via, Belo Horizonte: 2909-23

T. Żuradzki (2014), Proporcjonalność w etyce wojny. O ograniczaniu liczby ofiar konfliktów zbrojnych, „Ethos” 2: 279-298

T. Żuradzki (2014), Polityka namierzania i zabijania: aspekty etyczne i prawne, w: Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe wobec wyzwań współczesnego świata, W. Kitler, M. Marszałek (red.), Akademia Obrony Narodowej, Warszawa: 509-522


Wystąpienia

T. Żuradzki, Celowane zabójstwa: aspekty etyczne i prawne – konferencja „Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe wobec wyzwań współczesnego świata”, Akademia Obrony Narodowej w Warszawie, 17 kwietnia 2013

T. Żuradzki, Targeted killings: ethical and legal aspects – the 26th World Congress of Legal Philosophy and Social Philosophy, Belo Horizonte, 21-27 lipca 2013

T. Żuradzki, The duty to minimise a total number of armed conflicts’ casualties – konferencja Societas Ethica “The ethics of war and peace”, Maribor, 21-24 sierpnia 2014

T. Żuradzki, Argumentacja typu: „lepiej o tym nie mówić” – konferencja „Bioetyka wobec śmierci i umierania”, PAN, Warszawa 5-6 grudnia 2014

T. Żuradzki, Meta-reasoning in making moral decisions under normative uncertainty – the 1st European Conference on Argumentation, Lizbona, 9-12 czerwca 2015

T. Żuradzki, The preference toward identified victims and rescue duties – Society for Applied Philosophy Annual Conference, Edynburg, 3-5 lipca 2015


Inne materiały

T. Żuradzki (2012), Nie ma licencji na zabijanie, „Polska Zbrojna” 7: 20-25

T. Żuradzki (2015), Wojna nie jest abstrakcją, „Fragile” 2(28): 8-19

Bibliografia komentowana na temat etyki wojny