Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Pomiń baner

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Logo INCET

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

BIOUNCERTAINTY - ERC Starting Grant no. 805498

ERC logo

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Znajdziesz nas tutaj:

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Ofiary statystyczne, niepewność normatywna, ślepy traf: etyka a podejmowanie decyzji w sytuacjach ryzyka lub niepewności

Projekt badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu Opus 9 (HS1) w latach 2016-2020, nr 2015/17/B/HS1/02279, kierownik: dr Tomasz Żuradzki.

Popularnonaukowe streszczenie projektu

W projekcie analizujemy filozoficzne problemy związane z podejmowaniem etycznych decyzji przez osoby publiczne i prywatne w różnego rodzaju sytuacjach niepewności lub ryzyka. Zamierzenie badawcze zakłada, że teorie z zakresu etyki normatywnej – jeśli mają być w ogóle przydatne przy podejmowaniu decyzji – powinny dawać zalecenia nie tylko w wyidealizowanych sytuacjach, które najczęściej są obecnie dyskutowane przez etyków, ale także przy różnego rodzaju ograniczeniach poznawczych charakterystycznych dla realnych sytuacji wyboru. Jest to szczególnie istotne w świetle obecnego postępu nauki i techniki, w szczególności odkryć z zakresu biomedycyny, z którymi związane są nowe typy niepewności lub ryzyka.
Projekt ma przede wszystkim na celu realizację trzech szczegółowych zadań naukowych, które będą realizowane równolegle: 1) Niepewność normatywna, metarozumowania, wymogi racjonalności; 2) Ofiary statystyczne, proces kontrfaktycznie otwarty, problem nietożsamości; 3) Ślepy traf, hipotetyczne wybory, autonomia.
Hipoteza badawcza zakłada, że w niektórych wypadkach intelektualne narzędzia teorii decyzji mogą mieć interesujące zastosowania w etyce. Normatywna teoria decyzji sama boryka się oczywiście z rozmaitymi problemami (np. porównywalność zysków i strat, agregowanie i dystrybucja ryzyka pomiędzy różnymi podmiotami, założenia przechodniości, zupełności i niezależności preferencji, problem wartości nieskończonych, racjonalność indywidualnych preferencji względem ryzyka, problemy związane z rozróżnieniem prawdopodobieństw pierwszego i drugiego rzędu). Jest też niezgodna ze sposobem, w jaki ludzie podejmują po namyśle decyzje (np. paradoksy Allais, Ellsberga, Petersburski).
Projekt proponuje istotne przeformułowanie dotychczasowego paradygmatu badań w etyce, ponieważ zakłada, że w rzeczywistości wiele kluczowych sporów etycznych nie wynika z podziału na teorie konsekwencjalistyczne i niekonsekwencjalistyczne, ale z różnic w przyjmowanych kryteriach podejmowania decyzji w obliczu różnych form niepewności lub ryzyka.
Realizacja projektu jest ważna nie tylko z czysto naukowych powodów: obecnie powstają różnego rodzaju regulacje normatywne, które mają na celu zapobieganie potencjalnie niekorzystnym zjawiskom wywołanym przez rozwój naukowo-techniczny, a niekiedy także ograniczenie zakresu dopuszczalnych badań naukowych. Jednakże tworzenie takich regulacji i podejmowanie decyzji w sytuacji niepełnej wiedzy na temat obecnego stanu świata, konsekwencji działań czy tego, jaka jest właściwa skala wartości, wiąże się ze specyficznymi problemami, które uzasadniają podjęcie badań w ramach tego projektu.
Rezultaty tych badań – choć ich główny cel jest czysto poznawczy – będą więc mogły znaleźć praktyczne zastosowanie i będą mogły przyczynić się do oceny istniejących regulacji normatywnych. Projekt może istotnie przyczynić się do podniesienia jakości polskiej debaty publicznej na temat istotnych problemów współczesności, w tym: etycznych dylematów współczesnej biomedycyny, społecznych konsekwencji upowszechniania nowych technologii, zobowiązań międzypokoleniowych, regulacji współżycia społeczeństw wielokulturowych.


Publikacje

W. Ciszewski (2021), Conscience and the Burden Inquiry – What and Why Should Be Investigated in Exemption Cases? Oxford Journal of Law and Religion, DOI: https://doi.org/10.1093/ojlr/rwab002

L. Wroński (2020), Objective Consequentialism and the Plurality of Chances, Synthese, DOI: https://doi.org/10.1007/s11229-020-02851-5

T. Żuradzki (2020), Decyzje w sytuacjach niepewności normatywnej, Przegląd Filozoficzny 114: 53-72 DOI: 10.24425/pfns.2020.133137

T. Żuradzki, P.G. Nowak (2019), Withdrawal Aversion as a Useful Heuristic for Critical Care Decisions, American Journal of Bioethics 19 (3): 36-38

W. Ciszewski, T. Żuradzki (2018), Conscientious refusal of abortion in life-threatening emergency ​circumstances and contested judgments of conscience, „American Journal of Bioethics” 18 (7): 62-64

J.K. Malinowska, T. Żuradzki (2017), The practical implications of the new metaphysics of race for a post-racial medicine: biomedical research methodology, institutional requirements, patient-physician relations,  „American Journal of Bioethics” 17 (9): 61-63

lang="en"T. Żuradzki (2017), The saving/creating distinction and the axiology of the cost-benefit approach to neonatal medicine, „American Journal of Bioethics” 17 (8): 29-31

P. Bystranowski (2017), Retributivism, Consequentialism, and the Risk of Punishing the Innocent: The Troublesome Case of Proxy Crimes, „Diametros” 53: 26-49

M. Thalos (2017), Expectational v. Instrumental Reasoning: What Statistics Contributes to Practical Reasoning, „Diametros” 53: 125-149

J.R. Welch (2017), Coping with Ethical Uncertainty, „Diametros” 53: 150-166

T. Żuradzki (w recenzji), Conscientious refusal, the requirement of justification, and the fetishisation of conscience in healthcare: a Polish perspective, DOI: 10.17605/OSF.IO/3WEP7

J.K. Malinowska, T. Żuradzki , Race in biomedical research: the fair selection of participants for medical research and the ethics of constructing reference classes

 

Wystąpienia

T. Żuradzki, P.G. Nowak, Deep Uncertainties in the Criteria for Physician Aid in Dying (PAD) for Psychiatric Patients - End of Life and Euthanasia - Intersection of Issues and Questions, Institute of Philosophy of the Czech Academy of Sciences, Praga 4-5 listopada 2019

T. Żuradzki, Emotywizm, niepewność normatywna i stopnie pewności - konferencja pt. "Etyka i emocje", Instytut Filozofii UW, Warszawa 25-26 października 2019

T. Żuradzki, Decyzje w sytuacjach niepewności normatywnej - Wykład "Przeglądu Filozoficznego" podczas XI Zjazdu Filozoficznego w Lublinie, 9-14 września 2019 (na zaproszenie)

T. Żuradzki, Kognitywne mechanizmy odrzucania konsensusu naukowego: przypadek szczepień – konferencja Normatywne aspekty odmowy zgody na szczepienie, Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ, 2 grudnia 2017

T. Żuradzki, Sprzeciw sumienia w demokratycznym państwie – konferencja Ateizm po polsku, Wydział „Artes Liberales”, Uniwersytet Warszawski, 26-27 maja 2017

T. Żuradzki, The just distribution of healthcare resources and the preference toward identified victims – konferencja Designing Moral Technologies: Theoretical, Practical, and Ethical Issues, Universität Zürich, Ethik-Zentrum, Ascona 10-15 lipca 2016